◄ بابابزرگ منو يادت ميياد؟
● نويسنده: صابر - محمدى
● منبع: روزنامه - جام جم
وقتي سعي ميكنيم با تازدن تكهاي كاغذ، كلاه درست كنيم يا براي ساخت سبد گل، رشتههاي حصير رابه هم گره بزنيم، آنچه روي ميدهد كاملا واضح است. وقتي در اين كار موفق نميشويم ميگوييم يادم نميآيد يا مراحل اصلي كار با كاغذ يا حصير از يادمان رفته است.
به همين ترتيب، وقتي تلاش ميكنيم شعري را به خاطر بياوريم، كلمات به ذهنمان راه نمييابند. ما اغلب با شروعي دوباره ميتوانيم حركتها و كلمات مورد نظرمان را بازيابيم. ما مراحلي را كه به بخش فراموش شده مربوط ميشوند بارها و بارها بررسي ميكنيم تا اين كه دوباره در ذهنمان ظاهر شود.
به اين ترتيب، شرايطي را كه تحت آنها كلاه كاغذي ميساختيم، يا شعري را آموختيم دوباره فراهم ميكنيم و بقيه مطالب مربوط نيز به يادمان ميآيد.
فراموش كردن يك اسم خاص
اسامي خاص براحتي فراموش ميشوند و آشكار است كه برخي از آنها را از ياد بردهايد. براي اين كه بتوانيد يك اسم خاص را به خاطر بياوريد، هر چه را كه تصور ميكنيد به آن شخص يا شيء موردنظر مربوط ميشود، بررسي كنيد. سپس حروف الفبا را به آرامي مرور كنيد و بكوشيد آن اسم را تلفظ كنيد.
گاهي از سرعت خود در انجام اين كار و رسيدن به نتيجه شگفتزده ميشويد. در مواقع ديگر، از اين كه به اسم موردنظر خيلي نزديك شدهايد، اما آن را به ياد نميآوريد، عصبي ميشويد، هرچند شايد روز بعد بدون اين كه به موضوع فكر كنيد، همان اسم را به ياد آوريد و از اين يادآوري غيرمنتظره تعجب كنيد.
اگر از پيش بدانيد كه بايد افراد را به اسم خطاب كنيد، ميتوانيد به شيوههاي گوناگون، امكان موفقيت خود را در اين كار افزايش دهيد. براي مثال، پيش از بردن دوست خود به يك باشگاه، اسامي اعضاي آن باشگاه را بخوانيد و مرور كنيد يا به محض رسيدن به جلسه و پيش از شروع معارفه، اسامي اشخاصي را كه ميبينيد در ذهن خود تكرار كنيد.
شما بسادگي ميتوانيد فراموشكاري خود را با متانت و لطف بپذيريد. هميشه ميتوانيد به پيري خود متوسل شويد. ميتوانيد به دوستي كه نامش را از ياد بردهايد بگوييد هميشه نام كساني را فراموش ميكنيد كه بيشتر ميخواهيد به يادشان باشيد و با اين گفته، دوست خود را خشنود كند. (اگر نگران از ياد بردن نام كساني باشيد كه برايتان اهميت دارند، اين مورد بيشتر مصداق پيدا ميكند.) يا موردي را تعريف كنيد كه كارمندي نام شما را پرسيده و شما آن را فراموش كردهايد.
روش مفيد ديگر آن است كه ضمن دراز كردن دستتان به سوي كسي كه مدتهاست وي را نديدهايد، خود را معرفي كنيد. اين كاري مودبانه است و احتمالا فرد ديگر هم به همين صورت عمل ميكند.
فراموش كردن آنچه ميخواستيد بگوييد
البته دامنه فراموشي شما به يك كلمه يا اسم محدود نميشود. گاهي ممكن است نقلقولها مفيد باشند، اما در صورتي كه شكل درست آنها به ذهن خطور كند.
اگر وقتي همراه ديگران سرود ملي ميخوانيد، بخشي از سرود را فراموش كرديد، ميتوانيد لبهايتان را به گونهاي حركت دهيد كه به نظر آيد با ديگران همراهيد؛ اما اگر در افتتاحيه مراسمي بخواهند كه شما به تنهايي آن را بخوانيد، اين شيوه موثر نخواهد بود. افرادي كه عرق ملي دارند، سرود كشور خود را از روي نوشته نميخوانند. هيچ چيز، بجز تمرين كافي موثر نيست.
فراموش كردن آنچه ميخواستيد بگوييد، موردي خاص است. در يك گفتگوي مودبانه، شما منتظر ميمانيد تا صحبت طرف مقابل تمام شود. سپس متوجه ميشويد چيزي را كه ميخواستيد بگوييد از ياد بردهايد.
اگر ديگران متوجه شوند كه شما ميخواستيد چيزي بگوييد، پريشاني و آشفتگيتان بيشتر ميشود. يك راهحل اين است كه حرفتان را در ذهن خود تكرار كنيد.
راهحل ديگر اين است كه از امتياز سالخورده بودن استفاده و كلام گوينده را قطع كنيد. راهحل ديگر، يادداشت كردن چيزي است كه در نظر داريد بگوييد. (ديگران تصور ميكنند حرفهاي گوينده را مينويسيد.)
اگر هنگام صحبت كردن از موضوع اصلي منحرف شويد. نيز همين مشكل بروز ميكند. شما مطلبي فرعي را تمام ميكنيد و نميتوانيد علت مطرح كردن آن موضوع يا صحبتهاي قبلي خود را به خاطر آوريد. راهحل ساده آن است كه به مسائل حاشيهاي نپردازيد، يعني خودتان كلام خود را قطع نكنيد. هميشه جملههاي طولاني چنين مشكلاتي ايجاد ميكنند.
وقتي به زباني صحبت ميكنيد كه تسلط چنداني به آن نداريد، احتمال بروز چنين مشكلي زياد است؛ البته اين مورد مختص سن خاصي نيست. از اين رو، بيان كردن يك جمله مركب هميشه اشتباه است.
بهترين كار، استفاده از جملههاي ساده است. در دوران پيري، حتي اگر به زبان مادري خود صحبت كنيد، احتمال بروز چنين مشكلي وجود دارد.
فراموش كردن كاري كه ميخواستيد انجام دهيد
10 دقيقه پيش از ترك خانه، گزارش وضع هوا را ميشنويد و احتمال دارد پيش از بازگشت شما باران ببارد. به ذهنتان ميرسد كه با خود چتر برداريد. (مفهوم اين جمله كاملا مشخص است: برداشتن چتر به ذهنتان خطور ميكند.) اما هنوز آماده انجام اين كار نيستيد و 10 دقيقه بعد خانه را ترك ميكنيد بدون اين كه چتري با خود برده باشيد.
بهترين راهحل چنين مشكلي اين است كه در صورت امكان، به محض خطور فكر به ذهنتان، آن كار را انجام دهيد؛ چتر را به دستگيره در آويزان كنيد يا آن را كنار كيف دستي يا ساكتان قرار دهيد يا به شيوهاي ديگر، فرآيند همراه بردن چتر را آغاز كنيد. از همين روش ميتوانيد براي يادآوري كارهايي استفاده كنيد كه بلافاصله انجام نميشوند.
نيمهشب به ذهنتان ميرسد كه زمان ارسال مدارك به سازمان بازنشستگي فرارسيده است. روز بعد فراموش ميكنيد كه مدارك را بفرستيد. به محض اين كه فكري به ذهنتان خطور كرد، آن را عملي كنيد، از جا بلند شويد و مدارك بازنشستگي خود را روي ميز صبحانه بگذاريد.
همچنين همين مشكل زماني بروز ميكند كه فكر خوبي در سر داريد و سپس آن را فراموش ميكنيد. اگر اين افكار به طور معمول نيمهشبها به سراغتان ميآيد، يك دفترچه يادداشت يا ضبط صوتي را كنار تختخوابتان قرار دهيد.
اگر با فرد ديگري هم اتاق هستيد، از قلمي كه چراغ دارد استفاده كنيد. با يك دفتر يادداشت جيبي يا ضبط صوت، ميتوانيد كارهايي را كه ميخواهيد در آينده انجام دهيد به خاطر سپاريد. اين شيوه براي همه افراد، بويژه سالخوردگان مفيد است. چنين روشي زندگي را شادتر و لذتبخشتر ميكند. به جاي تكيه بر حافظه خود، از يادداشتها استفاده كنيد.
فراموش كردن انجام بموقع كارها
ما بندرت خوردن آسپيرين را براي سردرد فراموش ميكنيم؛ اما خيلي پيش ميآيد كه خوردن قرص مربوط به بيماريهاي ناپيدايي، مانند فشار خون بالا را از ياد ببريم. تفاوت در چيست؟ ما به 2 دليل آسپيرين مصرف ميكنيم: سردرد، خوردن قرص رابه ما «يادآوري» ميكند و وقتي كه اين كار را ميكنيم، نتيجه سريعي حاصل شده و سردرد رفع ميشود.
فشار خون بالا يا داروهاي آن چنين تاثيري ندارند. به طور كلي اگر ضرورت دارد كه چنين داروهايي را به طور مرتب مصرف كنيم، به 2 چيز نياز داريم: يك يادآوري و يك نتيجه تقويتكننده.
از يك تقويم ديواري بزرگ و تبليغاتي استفاده كنيد. آن را در جايي آويزان كنيد كه هميشه جلوي چشمتان باشد؛ براي مثال، روي ديوار دستشويي. اگر مدام آن را ببينيد، احتمال اين كه به قرارهاي درج شده در آن توجه كنيد بيشتر ميشود
فرض كنيد بايد قرصي را روزي 2 بار صبح و شب مصرف كنيد. كاري را كه تقريبا هميشه در همان ساعتها انجام ميدهيد، مثل مسواك زدن دندانهايتان را در نظر بگيريد. با يك نوار لاستيكي جعبه قرصتان را به دسته مسواكتان ببنديد.
وقتي براي استفاده از مسواك جا قرصي را برميداريد، يادتان ميآيد بايد قرصتان را بخوريد. به احتمال زياد، بسياري از كارهايتان را هر روز و به طور منظم انجام ميدهيد.
كارهايي مثل غذا خوردن، شانه زدن موها، لباس پوشيدن و لباس كندن. شما ميتوانيد از اين فعاليتهاي عادي مثل يك ساعت شماطهدار استفاده كنيد تا زمان انجام كارهاي ديگر را به شما يادآوري كنند.