در انتظار الي

محمد باغباني

مثل سال هاي قبل، بيشتر از آنکه شاهد نگاه خاص منتقدان نسبت به فيلم ها
باشيم، بيشتر شاهد طرفداري از فيلم ها هستيم. انگار قضيه کاملاً فوتبالي
شده يا فوتبالي تر شده و عده يي طرفدار قرمز ها هستند و عده يي طرفدار آبي
ها. بيشتر از آنکه خوراک بحث و گپ و گفت هاي تئوريک جور شده باشد، آن فضاي
دورهمي که بارها به آن اشاره کرده ام پررنگ تر شده. انگار فيلمسازان اثر
هنري خلق نمي کنند و فقط در حال گل زدن يا گل خوردن هستند. ظاهراً پرويز
شهبازي با فيلم متوسط و تلويزيوني اش گل زده (بعداً مفصلاً به اين فيلم
خواهم پرداخت) و آقاي ليالستاني هم حسابي دروازه اش سوراخ سوراخ شده. اگر
همين آقاي ليالستاني در همين دوره جشنواره درست و حسابي توجيه نشود خدا مي
داند در فيلم هاي بعدي او همراهان و هم مسيرانش به چه شکل در خواهند آمد.
البته تا آن موقع فکر کنم صاحب ليگ برتر سينما شويم و تيم هاي دسته يک و
دسته دو خواهيم داشت. قبول کنيد يکي از دلايلي که در اين مملکت سينما آن
طور که بايد به عنوان هنر شناخته نمي شود به همين گل خوردن ها و طرفداري
فوتبالي ربط پيدا مي کند.

اما مي خواهم از شاهکار اصغر فرهادي صحبت کنم. شخصاً هيچ کدام از آثار
قبلي اصغر فرهادي را چندان نمي پسندم و ديديد چگونه چهارشنبه سوري هم به
عنوان گل برتر جشنواره سه سال پيش برگزيده شد و الان اصلاً از اين فيلم
خبري نيست. يک تصميم جمعي موقت در هر دوره جشنواره ظاهراً تنها دليل اهميت
اين فيلم فرهادي بوده که حالا اين تصميم جمعي موقت يا دورهمي درگير
جشنواره ديگري است و منتظر است کسي گل بخورد و کسي گل بزند. اما فکر مي
کنم امسال اين ذهن جمعي-موقت تصميم گيرنده بايد به وجد بيايد يعني نياز
دارد که به وجد آيد. برايتان صحنه يي از فيلم «آني هال» وودي آلن را شرح
مي دهم. در جايي از فيلم وودي آلن و دايان کيتن در صف فيلم «غم و ترحم»
ساخته مارسل پروست ايستاده اند. نفر جلويي که ادا و رفتارش بي شباهت با
اين «ذهن جمعي- موقت تصميم گيرنده» نيست، مدام از همه چيز صحبت مي کند
جايي درباره به وجد نيامدنش صحبت مي کند. آلوي سينگر (وودي آلن) که کاملاً
کلافه و عصبي است (الان بي شباهت به آلوي نيستم) به آني (کيتون) مي گويد
يکي بايد بيايد اين طرف را به وجد بياورد. فکر مي کنم هرچه زودتر اصغر
فرهادي و اثر درخشانش بايد به فجر بيايند و ملت را به وجد آورند. اگر آني
هال را ديده باشيد متوجه معني دقيق و کارکرد غيريگانه «به وجد آوردن»
خواهيد شد.

درباره الي فيلمي نيست که به کسي يا تيمي گل بزند، بلکه تاريخ سينماي
ايران را به خاطر هستي و ماهيتش سنگين تر خواهد کرد. ببينيد و به وجد
بياييد.