نقبی به گذشته : پیرامون برکناری مدیر موفق رادیو جوان؛ شهرام گیل آبادی

پیرامون برکناری مدیر موفق رادیو جوان؛ شهرام گیل آبادی
جا به جایی ها ادامه دارد...

مائده گیوه چین

هفته گذشته منابع، از برکناری "شهرام گیل آبادی" مدیر رادیو جوان خبر دادند. پس از دو سال انتقادات بعضی از مقامات دولتی و سایت های حامی دولت و گفته آیت الله مکارم شیرازی که برخی برنامه های این رادیو را در خلاف شان جمهوری اسلامی ایران اعلام کرد، سرانجام محمود احمدی افزایی، مدیر کل صدا و سیمای استان گلستان که در سالهای آغازین شروع کار رادیو جوان در سال 75 نیز در این رادیو حضور داشته است، جایگزین مدیر رسانه شناس و موفق سابق شد. گیل آبادی نیز در سمت جدید باید راهی تبعیدگاه مدیران صدا و سیما یعنی اداره کل نمایش صدای سازمان شود.

درگیری ذهنی ما این است که ماهیت رادیو و شبکه ای مانند رادیو جوان با اجرای برنامه هایی مانند ساعت 25، پارازیت، پچ پچ های پنجشنبه ای، روی خط جوانی و ... چیست که دولت را به تغییر مدیری که توانست در قهقرای رسانه ای وکساد رادیویی، مردم و کارشناسان را به رادیوی داخلی امیدوار کند، وا می دارد؟

رادیو، صدای فراموش شده

رادیو تنها وسیله ارتباط جمعی است که استفاده از آن مانع فعالیت های دیگر انسانی نمی گردد، به همین جهت بیشتر از سایر وسایل ارتباطی می تواند مورد بهره برداری قرار گیرد. هنگام مطالعه کتاب و مطبوعات و همچنین مشاهده تلویزیون و سینما، انسان ناچار است تمام توجه خود را به صفحه کاغذ یا تصویرهای متحرک معطوف کند. قابلیت تحرک و استفاده در همه جا و همه حال، سبب شده که این وسیله بتواند با فعالیت مداوم خود در تمام ساعات شبانه روز برای ارضای شنوندگان به پخش اخبار و موسیقی و برنامه های گوناگون دیگر بپردازد. اما امروزه و با گسترش رسانه های جدید و متنوع، میزان استفاده از این رسانه به خصوص در میان جوانان بسیار پایین آمده است. در جوامعی که رسانه های عمومی رادیو-تلویزیون در اختیار دولت هستند، مانند ایران، کمتر پیش آمده است که یک شبکه رادیویی داخلی مورد توجه عموم قرار گیرد. پس چندان دور از ذهن نیست که مدیر شبکه ای، به واسطه شکستن خطوط قرمز وبرنامه هایی که با توجه به نیاز مخاطب، او را با خود همراه می کند، تعویض شود تا کنترل این رسانه همچنان در دستان قدرت باقی بماند.

پیشروی رادیو جوان در ساختار

انتقادات رادیو جوان از دولت، گفتگو با کسانی مانند سردار رادان، پخش صدای نامجو و فرامرز اصلانی و احمد شاملو، استفاده از مجریان توانایی مانند بنفشه رافعی و فرزاد حسنی و همچنین صحبت از لزوم آموزش مسایل جنسی، رادیو جوان را در سه سال گذشته تبدیل به برترین رادیوی فارسی زبان داخلی از سوی شنوندگان رادیو کرده است.

اما یکی از حیرت انگیزترین اتفاقات رادیو جوان، صبح روز 15 خرداد و در برنامه ويژه عصر امام خميني كه به مناسبت سالگرد 15 خرداد 1342 پخش مي شد، رخ داد. به گزارش رجا نیوز، ناگهان مجري برنامه به نقل از سردبير به مهمان تلفني برنامه گفت: چرا در 18 تیر افراد لباس شخصی و انصار حزب الله که همشون کارت بسیج داشتند دانشجویان را کتک می زدند! کوشکی، مهمان برنامه که از این سوال متعجب شده بود، اضهار داشت : آنها دانشجو نبودند بلکه اراذل و اوباشی بودند که می خواستند آشوب کنند. مجری این بار گفت: سردبیر برنامه به من می گوید من خودم آنجا بودم. بسیجی ها دانشجویان را می زدند. اصلاً چرا شما هر جا کم می آورید می گویید دانشجویان اراذل و اوباش هستند!

اینگونه ساختار شکنی ها و نقدها در رسانه ای دولتی، سکوت طرفداران و منتقدان را شکست و موجی از مخالفت ها و حمایت ها را به دنبال داشت. سرانجام باید گفت وقتی مدیران نظام به دنبال تحول طلبی خارج از چارچوب قدم بردارند، سانسور به صورت برکناری آن مدیر نیز ظاهر می شود. هنگامی که خبر برکناری گیل آبادی شنیده شد، معاون صدای سازمان صدا و سیما، تغییر و تحول در مدیریت شبکه رادیو جوان را شایعه دانست. دکتر خجسته به خبرنگار مهر گفت : مطلقاً چنین چیزی نیست و قرار نیست شهرام گیل‌آبادی تغییر کند. این حرف‌ها شایعه است و از این نوع شایعات 24 ساعته در حوزه رسانه وجود دارد. من این شایعه را کاملاً تکذیب می‌کنم. ولی وقتی این شایعه نیز مانند دروغ سیزده و شایعات دیگر به مرحله اجرا رسید، گفته های ضرغامی حکایت دیگری را بیان کرد. رئیس سازمان صدا و سیما وجود هیچ فشاری را بیرون از سازمان برای تعویض مدیر رادیو جوان نپذیرفت و تصریح کرد : راديو از مدت‌ها قبل طرح جا به جايي مديران را به عنوان گردش شغلي و يك اصل مديريتي براي بالابردن كارآمدي معاونت صدا در دستور كار داشت و اداره كل نمايش از مهم‌ترين بخش‌هاي سازمان است كه ما تصميم داريم آن را دچار تحول اساسي بكنيم.

در طرح گردش شغلی که ضرغامی از آن سخن می گوید، علاوه بر واگذاری سمت مدیریت "رادیو خانواده" به خانم ابوطالبی، مدیر رادیو معارف نیز از قم به تهران آمد تا زین پس مدیر رادیو قرآن باشد. چرا که بهروز رضوی زاده، آخرین مدیر رادیو قرآن، سال گذشته پس از تودیع به عنوان نماینده صدا و سیمای ایران به پاکستان رفت و از آن پس تا کنون دکتر خجسته سرپرستی رادیو قرآن را برعهده داشته است. مشخص است که بین برکناری گیل آبادی و گردش شغلی از رادیو معارف به رادیو قرآن تفاوت هاست. هرچند اگر گیل آبادی به راستی مرد عمل باشد و نظارت ها فرصت دهد، باید اداره کل نمایش را نیز دگرگون سازد.

از نظارت تا خیرهمگانی

یک سال پس از شروع جنگ جهانی دوم، با افتتاح رادیو در ایران، قدم به کهکشان مارکنی گذاشتیم. نخست وزیر از همان ابتدا دستور داده بود که گفتارهای سیاسی، به ویژه اخبار جنگ، قبل از پخش توسط شخص او بررسی شود. بنابراین سانسور اخبار، در همان ابتدا در حوزه راس هرم قدرت قرار گرفت. می توان حدس زد که معیار سانسور اخبار، تداوم تصویر مثبت از متحدین و هیتلر در اذهان ایرانیان بود. امروزه نیز نظارت مستقیم و غیرمستقیم حکومت ها در حوزه رسانه ها هنوز دیده می شود، در کشور ما صدا و سیما منحصراً در اختیار دولت است.

در الگوی دولتی بودن رادیو-تلویزیون عمومی، نظارت کنندگان به "ابر شهروندانی" بدل می شوند که اختیارات زیادی دارند.اختیارات وظیفه آنها فقط پاسخگویی به تقاضای مصرف کننده است. در رادیو-تلویزیون عمومی، انتخاب های مصرف کنندگان از طریق سانسور، به صورتی نظام مند و مستبدانه محدود می شود. حکومت حمایت های سیاسی و امتیازات را، آنچنان که می خواهد، توزیع می کند و از این بابت پاسخگوی هیچ کس نیست. این سیستم نظارتی، آزادی بیان را به مخاطره می اندازد و گردانندگان آن ، دائماً خیر و صلاح ما را تعیین می کنند. فرضیه طرفذاران نظارت این است : " نمی توان به مردم اعتماد کرد تا هرچه را می خواهند تماشا کنند و بنابراین می باید افراد همفکری بر برنامه سازی در تلویزیون و رادیو نظارت کنند." متاسفانه دلایلی که امروزه در دفاع از رسانه های عمومی اقامه می شوند به نحوی بنیادی گرفتار مشکل مشروعیت هستند.

منابع

1) ایران در چهار کهکشان ارتباطی، دکتر مهدی محسنیان راد، جلد سوم

2) رسانه ها و دموکراسی، جان کین، ترجمه نازنین شاه رکنی



رادیو جوان : اوباما و چالش‌هاي پيش رو: سه چهره در يك تغيير - جمعه هجدهم بهمن 1387
رادیو جوان : موفقيت در سازمان - جمعه هجدهم بهمن 1387
رادیو جوان : جايگاه فن‌آوري WIMAX كجاست؟ - جمعه هجدهم بهمن 1387
رادیو جوان : از منطق عقلى تا مقام تفويض - جمعه هجدهم بهمن 1387
رادیو جوان : مسئوليت حكومت و دولت اسلامي در ياري رساني به تهي دستان و رهاسازي گرفتاران - جمعه هجدهم بهمن 1387
مذاکرات کروبی با وزیر اطلاعات برای حل مشکل شیرین عبادی - پنجشنبه هفدهم بهمن 1387
از روشنفکری دینی تا روشنفکر میهنی - پنجشنبه هفدهم بهمن 1387
به گزارش بازتاب آنلاین : ستادهاى دردسرساز - پنجشنبه هفدهم بهمن 1387
آیا باز هم برنامه های نامزدهای ریاست جمهوری در دقیقه 90 اعلام می شود ؟ - پنجشنبه هفدهم بهمن 1387